काठमाडौँ । क्रिसिल इन्टेलिजेन्सको रिपोर्टअनुसार भारतको वास्तविक कुल गार्हस्थ्य उत्पादन वृद्धिदर २०२६ आर्थिक वर्षमा ६.५% रहनेछ, यद्यपि भू-राजनीतिक परिवर्तन र अमेरिकी ट्यारिफका कारण व्यापारमा आउने चुनौतीहरू कायमै रहनेछन् ।
रिपोर्टका अनुसार दुई प्रमुख कारणहरूले भारतीय अर्थतन्त्रलाई स्थिर राख्ने अपेक्षा गरिएको छ । सामान्य मौसमी अवस्था तथा नरम वस्तु मूल्यहरूले खाद्य मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा राख्नेछ ।
संघीय बजेट २०२५-२६ मा घोषणा गरिएका कर लाभ तथा कम ब्याजदरले उपभोक्ता खर्चलाई प्रवर्द्धन गर्ने अनुमान गरिएको छ । उच्च आधार प्रभाव कम हुँदै गएपछि भारतीय अर्थतन्त्र पूर्व-महामारी स्तरमा फर्किंदैछ ।
क्रिसिलका प्रबन्ध निर्देशक तथा सीईओ अमीश मेहताले भने, ‘भारतको सहनशीलता पुनः परीक्षण भइरहेको छ। पछिल्ला वर्षहरूमा हामीले स्वस्थ आर्थिक वृद्धि, न्यून चालू खाता घाटा, कम बाह्य सार्वजनिक ऋण, र पर्याप्त विदेशी मुद्रा सञ्चितिजस्ता सुरक्षात्मक उपायहरू अपनाएका छौं। यी उपायहरूले नीति निर्माणका लागि पर्याप्त लचकता प्रदान गर्छन्।’
निर्माण क्षेत्रको वृद्धिमा उल्लेखनीय वृद्धि
क्रिसिलको विश्लेषणअनुसार सन् २०२५-२०३१ को अवधिमा निर्माण क्षेत्रको वार्षिक औसत वृद्धिदर ९% पुग्नेछ, जुन महामारीपूर्वको दशकको ६% औसत वृद्धिदरभन्दा बढी हुनेछ । सेवाक्षेत्रको वृद्धिदर तुलनात्मक रूपमा कम भए पनि यसले अर्थतन्त्रलाई मुख्य रूपमा अघि बढाउनेछ । यस क्रममा निर्माण क्षेत्रको योगदान २०२५ को १७% बाट २०३१ सम्ममा २०% पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ।
खाद्य मुद्रास्फीति घट्ने संकेत
क्रेडिट रेटिङ कम्पनीका अनुसार २०२५ मा खाद्य मुद्रास्फीति बढे पनि गैर-खाद्य मुद्रास्फीति घटेकाले समग्र मुद्रास्फीति कम भएको थियो। आगामी आर्थिक वर्षमा ब्याजदरमा थप ५०-७५ आधार अंकको कटौती हुने अनुमान गरिएको छ।
क्रिसिलका प्रमुख अर्थशास्त्री धर्मकीर्ति जोशीका अनुसार, ‘भारतले पूर्वाधार निर्माण र आर्थिक सुधारमार्फत विकसित मुलुकहरूसँगको वृद्धि अन्तरलाई बढाइरहेको छ। पर्याप्त विदेशी मुद्रा सञ्चिति, स्वस्थ जीडीपी वृद्धिदर, र न्यून चालू खाता घाटाले नीतिगत लचकता दिए पनि बाह्य जोखिमबाट पूर्ण रूपमा सुरक्षित रहन सक्दैन ।’
‘मेक इन इण्डिया’, उत्पादन सम्बद्ध प्रोत्साहन (PLI), स्थानीयकरण र नयाँ प्रविधिमा सरकारको ध्यान केन्द्रित भएकाले विभिन्न क्षेत्रमा सकारात्मक संकेत देखिएको छ, तर विश्वव्यापी व्यापारिक अस्थिरताले नयाँ प्रविधि तथा निर्यात वृद्धिमा अवरोध पुर्याउन सक्ने क्रिसिलले चेतावनी दिएको छ ।
