नेपाली कांग्रेसका पूर्व उपसभापति बिमलेन्द्र निधि संसद्मा अक्सर कम बोल्छन्। सार्वजनिक भाषणमा पनि छोटो, छरितो र प्रस्ट विचार राख्ने बिमलेन्द्र वाकपटुतामा खास्सै महत्त्व दिने नेताभित्र पर्दैनन्। कांग्रेसका संस्थापक नेतामध्येका एक महेन्द्रनारायण निधिका पुत्रका नाताले बिमलेन्द्रसँग राजनीतिक विरासत त छ नै, त्यसभन्दा ज्यादा उनी आफै विद्यार्थी राजनीतिदेखि नै आफ्नो सङ्घर्षमा स्थापित नेता पनि मानिन्छन्।
मधेसी समुदायबाट प्रतिनिधित्व गर्ने बिमलेन्द्रको कांग्रेसका अन्य समकालीन नेताभन्दा भारतीय नेताहरूसँग राम्रै सम्बन्ध रहेको मानिन्छ। बुधवार बिमलेन्द्र प्रतिनिधिसभामा आफ्नो स्वाभाव विपरीत खरो सुनिए। विशेष गरी पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र शाहको सक्रियता र राजावादीका गतिविधिविरुद्ध उनी संसद्मा बोलेका थिए। संयमित र शालीन रूपमै बोले पनि उनको अभिव्यक्तिमा एक सौम्य आक्रोश देखिन्छ।
संसद्को विशेष समयमा बोलेका बिमलेन्द्रले सुरुमा संविधान निर्माणको दशक बित्दापनि कार्यान्वयन हुन नसकेको, सङ्घीयताको मर्मअनुरूप प्रदेश र स्थानीय सरकारले अधिकार पाउन नसकेको विषयमा गणतन्त्रवादीहरूमाथि असन्तुष्टि पोखे।
‘दुई पटक निर्वाचन भइसक्यो अहिलेको संविधान अनुसार । हामीले बनाएको संविधान सङ्घीय गणतन्त्रात्मक संविधान हो। यसको मूल चरित्र लोकतन्त्र हो। जसमा सङ्घीयता र गणतन्त्र यसका आधारभूत स्तम्भ हुन,’ उनले भने, ‘जग त बलियो बनायौँ, तर त्यत्तिले हुँदो रहेनछ। माथिल्लो तला, कोठा, छाना सुरक्षित छ कि छैन त्यसमा निर्भर गर्दछ, घरको आयुको । प्रणाली पनि त्यस्तै हुन्छ।’
प्रणालीका लागि संविधान जारी भइसकेपछि जे गर्नुपर्ने हो त्यसमा गणतन्त्रवादी शक्तिले ध्यान दिन नसकेको बिमलेन्द्रले टिप्पणी गरे। ‘यसमा गणतन्त्रवादी शक्तिले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ। सङ्घीयताको भ्यालुअनुसार प्रदेश र स्थानीय सरकार अधिकार सम्पन्न नभए त्यसको भार प्रणालीले बोक्न सक्दैन,’ उनले भने।
गणतन्त्र दानमा आएको होइन
त्यसपछि नेता निधिले गणतन्त्र र वर्तमान राजनीतिक व्यवस्था जनताले आफ्नो अधिकार प्रयोग गरेर ल्याएको बताए। उनले भने, ‘हामीले ल्याएको प्रणाली कसैले दानमा दिएको होइन। नेपालमा सङ्घीयता र गणतन्त्रको प्रणाली सार्वभौम जनताको अधिकार प्रयोग गरेर ल्याएका छौँ।’
नेपालले थरीथरीको राजतन्त्र हेरिसकेको पनि उनले बताए। ‘पृथ्वीनारायण शाहको पालाको मोडलको राजतन्त्र पनि हेरेका छाैँ। त्रिभुवनको पालाको राजतन्त्रको मोडल पनि हेरेका छौँ। त्यसपछि बालक ज्ञानेन्द्र राजा भएको पालाको पनि हेरेका छौँ। त्यसपछि वीरेन्द्र र ज्ञानेन्द्रको पटक पटकको अधिकार खोसेर एब्सल्युट मोनार्कीमा गएको हेरेका छौँ,’ निधिले भने।
समग्रमा नेपाली जनताले राजतन्त्रको दुष्परिणाम भोगिसकेको पनि नेता निधिले बताए। आफू १० कक्षामा पढ्दा नै जेल जानुपरेको सम्झँदै उनले त्यति बेला अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र मानवअधिकार प्रयोग गर्न खोज्दा जेल हालेको बताए।
‘म जेलमा बस्दा राजनीतिक अधिकार प्रयोग गर्न नदिएर निरंकुश राजतन्त्र र निर्दलीय पञ्चायत व्यवस्थाले जेल राखेको छ,’ उनले भने, ‘म जस्तो हजारौँ युवा विद्यार्थी जेल परेका थिए। त्यस कारण राजतन्त्रको दुरुपयोग र दुष्परिणाम नेपाली जनताले भोगिसकेका छन्।’
यस कारण दुई दुई पटक संविधानसभामा छलफल गरेर लोकतन्त्रको उन्नत अभ्यास गणतन्त्र स्थापनामा देश गएको उनले बताए।
राजतन्त्र माग्न पाइन्छ, तर फर्कन्न/फर्कन दिइन्न
नेता निधिले लोकतन्त्र भएकाले राजतन्त्र चाहिन्छ भनेर माग्नेसम्मको अधिकार रहेको पनि बताए। उनले भने, ‘यहाँ दुईचार जना साथीहरू बोलिराख्नुभएको छ। बोल्ने अधिकार छ, तर यति सजिलै सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र जाँदैन । राजतन्त्र कुनै पनि हालतमा फर्किन्न,’ उनले भने।
राजतन्त्र सबै जनताले नचाहेको र नरुचाउने पनि उनले दाबी गरे । उनले अगाडि भने, ‘त्यसका लागि हामी जे पनि गर्न तयार छौँ। यो हेक्का रहोस् सबै सम्बन्धित सरोकारवाला पक्षहरूलाई।’
देशी–विदेशी साधु सन्तलाई चेतावनी
संसद्मा बोल्दै नेता निधिले देशी विदेशी साधु सन्तले चाहेर नेपालमा राजतन्त्र नफर्किने दाबी गरे। जसमा उनले कसैको नाम भने लिएनन्।
‘यो देशी–विदेशी साधु सन्तले भनेर नेपालमा यो आउँछ त्यो आउँछ कसैले सोच्छ भन्देखी नसोचे हुन्छ,’ निधिले भने। उनले संविधान निर्माणका बेला पनि भारतले गरेको नाकाबन्दीलाई स्मरण गर्न आग्रह गरे।
‘स्मरण गरौँ, हामीले यही संविधान जारी गर्ने बेलामा तथाकथित नाकाबन्दी भएको थियो। हामीलाई रोक्न पनि खोजिएको थियो,’ उनले भने, ‘हामी चाहिँ आफ्नै नेपाल, नेपाली फस्टलाई हामी आफैँले प्रयोगबाट प्रमाणित गरेका छौँ ।’
उनले विदेशी साधु सन्त भनेर भनिएका व्यक्ति भारतको उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथ हुन्। पछिल्लो समय नेपालमा राजतन्त्र फर्काउन मुख्यमन्त्री योगी लागिपरेको समाचारहरू छन्। फागुन २५ गते पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र पोखराबाट काठमाडौँ फर्किदा स्वागतमा उत्रिएका उनका समर्थकले आदित्यनाथको तस्बिर नै प्रदर्शन गरेका थिए।
राजा भन्ने कि पूर्व राजा ?
नेता निधिले पूर्व राजा ज्ञानेन्द्रलाई ‘राजा’ भन्ने कि ‘पूर्व राजा’ भन्नेबारेको बहसबारे पनि टिप्पणी गरे। ‘यो त एभलिस्ट मोनार्कीमा भएको हो, यस कारण लास्ट किंग इन द एभलिस्ट मोनार्की भन्न सकिन्छ,’ उनले भने, ‘प्रथम राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव हुनुहुन्छ भने अन्तिम राजा ज्ञानेन्द्र हुनुहुन्छ।’
यसअघि नेपाली कांग्रेसकै नेता डा. शेखर कोइरालाले पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रलाई आफू राजा नै भन्ने गरेको बताएका थिए।
याे पढ्नुहाेस्ः शेखर भन्छन्: पूर्वराजा भन्दिनँ राजा नै भन्छु, तर राजतन्त्र फर्किन्न | Nagarik News
संविधान निर्माण गर्दा ज्ञानेन्द्रले त्यसको निर्णय स्वीकार गरेकाले ज्ञानेन्द्रको पनि प्रशंसा गर्न चाहने उनले बताए। ‘उहाँ शान्तिपूर्ण बस्नुभयो। इतिहास हेर्ने हो भने राजतन्त्र अन्त्य गर्ने बेलामा कस्तो दुर्गति हुन्छ तत्कालीन राजाहरूको,’ उनले भने।
यस्तै नेपाली जनताले पनि धैर्यता, सहनशीलताका साथ सम्मान दिएको निधिले बताए। ‘त्यो सीमालाई पार गर्नुहुँदैन । त्यो पनि सचेत गराउन चाहन्छु,’ नेता निधिले भने।
प्रकाशित: ६ चैत्र २०८१ १५:४७ बुधबार
