हरेक वर्षजसै वसन्त पर्व बिदा हुन्छ, चिनियाँहरू अर्को एउटा महत्त्वपूर्ण राष्ट्रिय पर्वको प्रतीक्षामा हुन्छन्। मार्च लागेसँगै बेइजिङमा बस्ने दुई सदन अधिवेशन चिनियाँका लागि वसन्त पर्व जस्तै अर्को महत्त्वपूर्ण पर्व बन्दै आएको छ। राष्ट्रिय जनसभा (एनपिसी) र चिनियाँ जनराजनीतिक सल्लाहकार सम्मेलन (सिपिपिसिसी)को वार्षिक अधिवेशन दुई सदन अधिवेशनको नामले चर्चित छ। राष्ट्रिय जनसभा चीनको सर्वोच्च व्यवस्थापिका हो र जनसभाको वार्षिक अधिवेशनले बितेको वर्षको समीक्षा गर्दै आगामी वर्षको निम्ति राज्यका प्राथमिकता, नीति, बजेट र कार्यक्रम पारित गर्छ।
जनराजनीतिक सल्लाहकार सम्मेलन भने विभिन्न क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गरेका चिनियाँ नागरिकहरूको वार्षिक सम्मेलन हो जसका प्रतिनिधिले चीन सरकारलाई आआफ्ना क्षेत्रका उपलब्धि र समस्याबारे ध्यानाकर्षण र सल्लाह दिने गर्छ, जसले चीनको नीति निर्माणमा विशेष महत्त्व राख्छ। ठूला आकारका औपचारिक बैठकसँगै त्यस क्रममा बसिने अन्य ससाना बैठकहरू पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण हुन्छन्। त्यस्ता बैठकमा सम्बन्धित क्षेत्रका प्रतिनिधिहरूसँग सरकारको नेतृत्वले प्रत्यक्ष संवाद गर्छन्।
यही बेला विभिन्न क्षेत्रका प्रतिनिधिहरू आआफ्ना क्षेत्रका उपलब्धि र समस्याका भारी नेतृत्वसमक्ष बिसाउँछन्, छलफल गर्छन् र फेरि उपलब्धिको भारी बोकेर आआफ्ना क्षेत्रमा फर्कन्छन्। अधिवेशनको समयमा बेइजिङमा व्यस्त रहने प्रतिनिधिहरू अधिवेशन सकिएपछि भने आआफ्ना क्षेत्रमा फर्कन्छन्, राजधानीमै बसिराख्दैनन्।
अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमका अग्रपृष्ठमा अमेरिका र युरोपबीच गहिरिँदो विभाजनका समाचार भंगेरी अक्षरमा छाप्दै गर्दा ‘पूर्वको ड्रागन’ भने अत्याधुनिक प्राविधिक उद्योग, जनमुखी विकासको दर्शन र बृहत् आर्थिक कार्यक्रम कार्यान्वयनबारे मार्च पहिलो सातादेखि सुरु भएको दुई सदन अधिवेशनमा बहसमा व्यस्त छ।
अमेरिकी टम्प प्रशासनले चीनविरुद्ध नयाँ व्यापार युद्ध घोषणा गर्दै गर्दा बेइजिङमा भेला भएका चीनभरिका प्रतिनिधिहरू त्यसको प्रतिवाद गर्ने बलियो आत्मविश्वासका साथ आगामी वर्षका लागि नीति निर्माणमा जुटेका थिए। यसबीच चिनियाँ विदेश मन्त्री वाङ यी आत्मविश्वासयुक्त देखिएका छन्। बेइजिङमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै थिए एकातिर चीनलाई रिझाउने र अर्कोतिर चीनलाई दबाउने सपना कसैले नदेख्दा हुन्छ।
वसन्त पर्वको सेरोफेरोमा सार्वजनिक दुईवटा समाचारले चिनियाँहरूका लागि यस वर्षको पर्व थप विशेष बनायो। ‘डिपसिक’ नामको कृत्रिम बौद्धिकता (एआई) प्रविधि र ‘न्ह चा’ नामको एनिमेटेड चलचित्रले संसारभर फैलाएको हलचलले दुई सदन बैठकमा पनि प्रभाव पार्यो। फलतः सरकारले सदनमा प्रस्तुत गरेको प्रतिवेदनमा चीनले अत्याधुनिक प्राविधिक क्षेत्रमा हासिल गरेका उपलब्धिलाई अझ गति दिने घोषणा गर्यो।
अमेरिकाले एआई प्रविधिका निम्ति अत्यावश्यक चिप्स प्रविधि चीनले सहज उपयोग गर्ने भयले प्रतिबन्धको हतियार प्रयोग गर्दा पनि चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले अमेरिकी एआई कम्पनीहरूले भन्दा निकै सस्तोमा च्याटजिपिटी जस्तै एआइ जेनेरेटिभ प्रविधिको विकास गरेपछि संसारले देखेको पछिल्लो प्रविधिमा चीनले नेतृत्व गर्न सक्ने देखिएको छ।
खासमा डिपसिक सार्वजनिक भएयता पनि चीनमा उस्तै एआई आधारित प्रविधिको विकासका समाचार (जस्तै– पछिल्ला दिनमा मानुस नामको चिनियाँ प्रविधिको चर्चा बढ्दो छ) को ओइरोले डिपसिक आरम्भ मात्र भएको देखिँदैछ। एआई प्रविधिमा चीनले अमेरिकाले सोचेभन्दा बढी उपलब्धि हासिल गरिसकेको लगातारका यस्ता नयाँ खबरले पुष्टि गर्दैछ। एआई प्रविधिमा चीनले हासिल गरेको उपलब्धिले पश्चिमा देशलाई आश्चर्यचकित तुल्याएको छ।
चीनका विदेश मन्त्री वाङले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा बारम्बार डिपसिकको चर्चा गर्नुले चिनियाँ नेतृत्व पनि यस्ता उपलब्धिबाट खुसी भएको देखिएको छ। परिणामतः चीनले आगामी वर्षमा औद्योगिक क्रान्ति ४.० र कृत्रिम बौद्धिकतालाई एकसाथ अघि बढाउने निधो यसपालिको अधिवेशनले गरेको छ।
चिनियाँ अर्थतन्त्रको आकार र विकासको चरणले आज उसलाई दुई दशकअघि जस्तै दैनिक उपभोग्य वस्तुको उत्पादन र आपूर्तिमा मात्र सीमित रहने छूट दिँदैन। अत्याधुनिक विज्ञान प्रविधिमा फड्को नमार्ने हो भने उसले आजसम्म पाएका उपलब्धि जोगाउनसमेत उसलाई कठिन हुन सक्छ। अर्थतन्त्रको तीव्र विकास र मध्यम वर्गको विकाससँगै चिनियाँ आवश्यकता पनि बदलिँदै गएको छ। उपभोग्य वस्तुका प्रकृति र तरिका फेरिएका छन्।
संसारको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बनेपछि चीनको स्वाभाविक प्रतिस्पर्धी पहिलो अर्थतन्त्र अमेरिका बनेको छ। त्यस कारण चीन हरेक क्षेत्रमा अमेरिकाभन्दा कसरी अब्बल ठहरिने भन्ने प्रतिस्पर्धामा छ। उदाहरणका लागि यस वर्षको अधिवेशनमा प्रस्तुत सरकारी कार्यक्रममा उल्लेख गजेल र युनिकर्न कम्पनीहरूको विकास गर्ने सरकारी घोषणालाई लिन सकिन्छ।
सामान्य शब्दमा भन्दा कम्तीमा एक लाख अमेरिकी डलरबाट कारोबार सुरु गरेर चार वर्षको अन्तरालमा वार्षिक कम्तीमा २० प्रतिशतका दरले तीव्र आर्थिक वृद्धि गरेका कम्पनीहरू नै गजेल कम्पनीहरू हुन् भने एक अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा माथिका निजी प्रारम्भिक कम्पनीलाई पुँजी बजारमा युनिकर्न भनिन्छ।
गजेल र युनिकर्न कम्पनी भन्नाले आजभोलि प्रतिभाशाली मानिसहरूले नवीन सोचका साथ थालेका नयाँ कम्पनीहरूलाई बुझिन्छ जसले रोजगारी सिर्जनामा पुराना शैलीका कम्पनीहरूले भन्दा महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हासिल गरेका छन्। अधिकांशतः त्यस्ता कम्पनीहरू अत्याधुनिक प्रविधि, सूचना प्रविधि, खाद्य परिकार, सेवा उद्योगसँग सम्बन्धित छन्। हुरन नामको अनुसन्धान संस्थाले गरेको अध्ययनअनुसार संसारका प्रमुख ५२५ गजेल कम्पनीमध्ये २०१ वटा अमेरिकाका छन् भने १७१ वटा चिनियाँ छन्। संसारका चर्चित गजेल कम्पनीहरू भएका बीस सहरमध्ये चीनका सात सहर पर्छन्।
चीनमा उच्च शिक्षा हासिल गरेका र दैनिक जीवनमा अत्याधुनिक प्रविधिसँग गहिरो हेलमेल भएका युवाहरूको संख्या बढेसँगै उनीहरूलाई सुहाउने रोजगारी सिर्जनाका निम्ति यस्ता कम्पनीलाई जोड दिनु चीन सरकारको आवश्यकता बनेको छ। यसले प्रतिभाशाली चिनियाँ युवाहरूलाई अत्याधुनिक प्रविधिको फराकिलो अध्ययन÷अनुसन्धानमा लाग्न उत्साहित गर्नेछ, जसले विशेषतः कोभिडपछि चिनियाँ अर्थतन्त्रमा देखापरेको रोजगारी समस्या समाधान गर्न ठूलो मद्दत गर्ने देखिन्छ।
विज्ञान प्रविधिमा आधारित उत्पादनमूलक र सेवामुखी उद्योगको विकासले मात्र चीनमा नवीन ढाँचाका रोजगारी सिर्जना गर्न सक्ने र यसले चिनियाँ युवाहरूलाई विदेश पलायन हुन मात्र जोगाउने होइन, बरु संसारभरका प्रतिभावान जनशक्ति चीनप्रति आकर्षित हुनेमा चिनियाँ नेतृत्व स्पष्ट छन्।
प्रतिभाशाली, अन्वेषणमुखी र नवीन सोचका नागरिकलाई चीन सरकारले आफ्नो क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गर्न उत्साहित गर्दाको अर्को परिणाम हो, पछिल्लो समय संसारको चलचित्र उद्योगमा हलचल ल्याउन सफल एनिमेसन चलचित्र ‘न्ह चा’। चीनका विषयमा यसअघि पनि एनिमेटेट चलचित्र धेरै बनेका छन्। तर अत्याधुनिक प्रविधिमा चिनियाँहरूको सीमित पहुँचका कारण त्यस्ता चलचित्र चिनियाँ विषयका भए पनि चिनियाँ स्वाद कम, पश्चिमा बुझाइ बढी हाबी थियो। तर, न्ह चा भने चिनियाँ युवाहरूले चीनमै बनाएको चलचित्र हो जसमा प्रयुक्त प्रविधिले यो क्षेत्रका सबै विज्ञलाई चकित बनायो।
फलतः यो संसारकै बक्स अफिसमा यसअघिका धेरै रेकर्ड तोड्न सफल भयो। न्ह चा चलचित्रमार्फत चिनियाँहरूले आफ्ना कथा मात्र भनेनन्, बरु विज्ञान प्रविधि क्षेत्रमा चिनियाँ युवाहरूको निपुणताको कथा पनि संसारलाई सुनाएका छन्।
यसरी प्रविधि विस्तारमा जोड दिँदै गर्दा सँगै चीनले पर्यावरणमैत्री विकासलाई पनि जोड दिएको छ। अधिवेशनमा प्रस्तुत रिपोर्टमा शून्य कार्बनका औद्योगिक क्षेत्र र कारखानाहरू बनाउने कुरालाई निरन्तरता दिइएको छ। चीनलाई यो शताब्दीको मध्यसम्ममा एउटा विकसित, सभ्य, प्रविधिमा आधारित, पर्यावरणीय सुन्दर देश बनाउने चिनियाँ सपनाअनुसार अहिले औद्योगिक विकासलाई पर्यावरण संरक्षणसँगै अघि बढाउने नीति कार्यान्वयनमा छ। विद्युतीय यातायातका साधनमा चीनले मारेको फड्को यसको व्यावहारिक कार्यान्वयनको उदाहरण हो। आज चीनका सडकमा मात्र होइन, संसारका धेरै देशका सडकमा चिनियाँ पर्यावरणमैत्री सवारी साधन गुडिरहेका छन्।
पूर्वाधार र आर्थिक विकाससँगै पश्चिमा समाजले भोगेको पारिवारिक र सामाजिक विग्रह र विखण्डनप्रति चिनियाँ नेतृत्व सजग देखिन्छ। आर्थिक विकासको दौडमा विवाह, छोराछोरीप्रति नागरिकको सामाजिक भावना कमजोर बन्दा अन्ततः राज्य र देश नै कमजोर हुने अनुभव अफिम युद्धदेखि जापानी उपनिवेशको एक नमीठो शताब्दी छिचोलेका चिनियाँहरू सजग हुुनु स्वाभाविक हो।
चिनियाँ सभ्यताको आधार परिवारप्रति नयाँ पुस्ताको मोह कम हुनुमा चिनियाँ नेतृत्व गम्भीर छ। यस वर्षको कार्यक्रममा उल्लिखित शिशु स्याहार अनुदानले चीनको घट्दो जन्म दरप्रति सरकारको चासो प्रतिविम्बित छ। त्यस्तै सानै उमेरदेखि बहुआयामिक शिक्षा दिन विद्यालय शिक्षामा सुधारका कार्यक्रम रिपोर्टमा उल्लेख छन्।
सन् १९४९ देखि दुई सदन अधिवेशन चीनको नियमित शासकीय प्रक्रिया बन्दै आएको छ। यसबीच चीनले समयका अनेकन आरोह अवरोह पार गर्यो। चिनियाँ पुनःउत्थानको प्रतिबद्धताका साथ योजनाबद्ध विकासको बाटोमा अघि बढेको चीनका निम्ति दुई सदन अधिवेशन सधैँ महत्त्वपूर्ण आधारशिला बन्दै आएको छ।
विश्व राजनीतिमा चीनको भूमिका आज बदलिइसकेको छ। बलियो आर्थिक शक्तिका रूपमा चीनको उदयसँगै बेइजिङको आवाजले पनि विश्व राजनीतिमा गह्रुँगो महत्त्व बोक्न थालेको छ। चिनियाँ राजनीतिमा दुई सदन अधिवेशनको अहं भूमिकाका कारण चिनियाँ विदेश नीतिमा पनि यसको सम्बन्ध गाँसिन पुग्छ। चीनको फैलिँदो अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धसँगै दुई सदन अधिवेशनप्रतिको चासो चीनको भौगोलिक सीमाभन्दा निकै फराकिलो बन्दै गएको छ।
प्रकाशित: २६ फाल्गुन २०८१ ०९:२७ सोमबार
